Wojna o szkołę na sesji w Bolesławiu
Nie pomogły płacz i krzyki rozgoryczonych rodziców uczniów szkoły w Samocicach. Bolesławscy radni podjęli uchwałę o zamiarze likwidacji placówki.
Sesja, podczas której doszło do głosowania, miała dramatyczny przebieg. Rodzice oskarżali wójta o dyktatorskie zapędy i nie konsultowanie z nimi planowanych zmian. Padła nawet propozycja zorganizowania referendum w sprawie odwołania go z pełnionej funkcji. Nie zrobiło to jednak wrażenia na włodarzu Bolesławia, ani na radnych, którzy zagłosowali za likwidacją. Oczywiście nie wszyscy, ale przygniatająca większość.
Zapraszamy do obejrzenia 4 filmów z obszernymi fragmentami sesji. W ostatnim prezentujemy także wypowiedzi niektórych mieszkańców Samocic, oburzonych postawą radnych.
Historia szkoły
Pierwsze wzmianki o szkole w Samocicach pochodzą z roku 1888. Wcześniej dzieci z Samocic uczęszczały do szkoły w Bolesławiu, która obejmowała swym zasięgiem 9 wsi – Bolesław, Bór, Grądy, Kanna, Kuzie, Brzeźnica, Mędrzechów, Samocice i Świebodzin.
Zanim utworzono w Samocicach stałą szkolę powszechną, prowadzona była tzw. Szkólka zimowa. Dzieci chłopskie uczęszczały do niej w okresie zimowym, gdy zaprzestano prac polowych. Nauczanie takie miało miejsce w latach 1882 – 1884. Pierwszym nauczycielem dzieci samockich był Jakub Bojko, działacz ludowy z Gręboszowa. Kurs nauczania prowadził w budynku, który stał na miejscu dzisiejszej plebani.
Bojko pisał: ” Bo chłopi z Samocic, parafi Bolesław (.) powołali mnie do nauki i poszedłem(.). Tutaj miałem lepsze warunki (.) był osobny budynek szkoły, po wtóre pensja grubsza, lud bogaty (.).Dzieci miałem dwieście, ale jakich dzieci! To nie zmorki małe, ale chłopaki rosłe i dziewuchy jak cacusie”.
Zimę 1883 roku Bojko także spędził na nauczaniu w Samocicach: „Zima w tym roku była nader lekka, toteż lud się cieszył, a ja z nim w Samocicach. Do gazetek zaglądałem (.) całe wieczory snuliśmy projekty polityczno-ekonomiczne i oświatowe”.
Bojko nauczał w zimowej szkółce w Samocicach jeszcze w 1884 roku. Nie wiadomo czy zimą 1885 roku była kontynuowana nauka w Samocicach, bo Jakub Bojko w tym czasie powrócił do szkoły w Hubenicach. Nie ma wątpliwości, że zimą 1886 roku Bojko znów nauczał w Samocicach. Pisał o tym: „Na te zimę poszedłem znów uczyć do Samocic (.)”.
Rok 1887 jest nieco kontrowersyjny, jeżeli chodzi o sprawy szkolnictwa w Samocicach. Oficjalne źródła podają jako datę powstania jednoklasowej szkoły w Samocicach rok 1888. Odnalezione zaś Protokoły Czynności Zarządu Szkoły w Samocicach sugerują, iż szkoła funkcjonowała już od września 1887 roku.
Pod datą 1 IX 1887 r. znajduje się zapis o ukonstytuowaniu się Rady Szkolnej Miejscowej w Samocicach, a pod datą 2 IX 1887 r. Okręgowa Rada Szkolna zamianowała nauczyciela przy tutejszej szkole. Pierwszym nauczycielem został Józef Dagnan.
Tak jak w całej Galicji, szkoła samocka była wyposażona bardzo ubogo. Proste ławki, prymitywny stolik, kilka książek, to wszysto co było na początku w bazie szkoły.
Dzieci były nauczane katechizmu, pisania i czytania. Swoje umiejętności prezentowały na tak zwanym rocznym popisie (egzaminie), który po raz pierwszy odbył się 26 VI 1888 r. , a przewodniczącym komisji egzaminacyjnej był ks. H. Otowski z Gręboszowa (data ta świadczy o założeniu szkoły jednak w 1887 roku).
Zgodnie z zaleceniem Okregowej Rady Szkolnej każda szkoła zobligowana była do zakupu i wywieszenia portretu Najjaśniejszego Pana Cesarza Franciszka Józefa. Rada Szkolna Okregowa rozporządzeniem z dnia 15 XI 1888 r. przyznała tutejszej szkole modele miar i wag metrycznych oraz książkę do biblioteki szkolnej. W sierpniu 1889 roku szkoła w Samocicach otrzymała jedno liczydło do nauki rachunków.
Na przestrzeni lat 1887 – 1889 Miejscowa Rada szkoły zabiegała o obsadzenie posady nauczyciela na stałe. Wies miała jednak spełnić pewne warunki, a mianowicie zapewnić nauczycielowi jeden mórg gruntu i łożyc na utrzymanie szkoły.Pensje nauczyciel miał zapewnioną od uwczesnych władz oświatowych.
Józef Dagnan nauczał w Samocicach przez 13 lat. Nauka w szkole odbywała się często nieregularnie, co było wynikiem panujących epidemii: cholery,szkarlatyny, błonicy. Również nie wsyscy mieszkańcy wsi odczuwali potrzebę nauczania wlasnych dzieci, stąd niska frekwencja w szkole.
Końcem lat 90 XIX wieku Okregowa Rada Szkolna wzywała Miejscową Radę Szkolną do rozpoczęcia budowy nowego budynku szkolnego. Zgodnie z ówczesnymi przepisami, gdy liczba dzieci przekroczyła 80, szkoła stawała się dwuklasowa i otrzymywała na posadę drugiego nauczyciela.
W 1898 roku obowiązki nauczyciela młodszego w tutejszej szkole objął Józef Rysiewicz, ale już 28 IX 1898 roku został przeniesiony do Radgoszczy, a jego miejsce zajęła pani Helena Solecka. Józef Dagnan pracował w tutejszej szkole do czerwca 1901 roku. Na pamiątke podarował on obrazMatki Boskiej Sykstyńskiej.
W 1901 roku obowiązki nauczyciela objął Władysław Tryba, który pracował przea dwa lata w tutejszej placówce. Od sierpnia 1902 roku szkoła uległa reorganizacji, powstała szkoła dwuklasowa. Obowiązki kierownika Dwuklasowej Szkoły w Samocicach we wrześniu 1903 roku przejął Wojciech Stanula, który od października pracował razem z nauczycielem Józefem Czernikiem.
W 1905 roku mieszkańcy wsi postawili piewszą murowaną szkołę, która przez następne lata była rozbudowywana ( obecna świetlica wiejska). W roku 1912 w Samocicachwystawiony został kosztem wsi Dom Gromadzki – piętrowy i murowany budynek. Mieściła się tam jedna sala szkolna oraz mieszkanie nauczyciela, kancelaria sołtysa i sklep. W 1936 roku budynek oddano na plebanię. W czasie I wojny światowej nauka w szkole d=odbywała się z przerwami.
W okresie międzywojennym powstała Rada Szkolna Powiatowa w Dąbrowie Tarnowskiej, która bezpośrednio nadzorowała Radę Szkolną Miejscową. Szkoła w Samocicach uzyskała status jednolitej szkoły powszechnej. W roku szkolnym 1919/1920 w szkole została zatrudniona trzecia nauczycielka.
W roku szkolnym 1925/1926 podwyższono stopień organizacyjny szkoły na trzyklasową. Posiadała ona wówczas trzy izby lekcyjne o powierzchni 135 m2. Ogółem do szkoły uczęszczło 162 dzieci. 21 III 1928 roku odbyło się uroczyste poświęcenie nowego dzwonka szkolnego. Jak wspomina kronika poprzedni dzwonek został zarekwirowany w 1916 roku przez władze austryjackie na potrzeby wojenne. W roku szkolnym 1930/1931 tymczasowym kierownikiem szkoly został Stanisław Hannower.
Po uchwaleniu ustawy o ustroju szkolnictwa 11 III 1932 roku szkoła w Samocicach uzyskała status czteroklasowej.
1 wrzesnia 1939 roku wybuchła II wojna światowa. Rok szkolny 1939/1940 rozpoczoł się dopiero 23 października. Dzieci zakończyły rok szkolny 28 VI 1940 roku otrzymując świadectwa dwujęzyczne. W roku szkolnym 1940/1941 budynek szkolny został zajęty przez władze okupacyjne. Niemcy opuścili Samocice z 16 na 17 stycznia 1945 roku, a już 25 stycznia rozpoczęto naukę w szkole.
Po wyzwoleniu szkoła zatrudniała trzech nauczycieli: Aleksandra Orłowskiego, Józefę Orłowską i Stanisławę Durkalec. Stworzono teatr szkolny, który odegrał kilka przedstawień. Za zarobione w ten sposób pieniądze zakupiono do szkoły liczydło. Przy szkole stworzono chór czterogłosowy, który uświetniał niedzielne nabożenstwa. Z młodzieży starszej stworzono teatr amatorski. W roku szkolnym 1946/1947 w szkole w Samocicach uczyło się 134 uczniów. W roku 1946 rozpoczęto budowę nowego budynku szkolnego, który funkcjonuje do dziś. Budowę ukończono w 1949 roku. Na tę inwestycję wieś sprzedała 50 ha gruntów wiejskich. W 1964 roku planowano dalszą rozbudowę szkoły, sprzedano na ten cel 16 ha pola wiejskiego, ale niestety prace budowlanie nie rozpoczęły się.
W 1976 roku zreorganizowano szkołę w Samocicach do szkoły sześcioklasowej, młodziez klas VII i VIII dojeżdżała do szkoły w Bolesławiu.Długoletnim kierownikiem szkoły był Antoni Baran. Później kierowniczką a następnie dyrektorem szkoły została mgr Janina Bernat. We wrześniu 1990 roku dyrektorem szkoly została mgr Maria Zwirecka.
W roku szkolnym1994/1995 przywrócono w Samocicach ośmioklasową szkołę, której dyrektorem została pani Grażyna Skóra. W 1996 roku dzięki pełnej poświęcenia i zaangażowania postawie mieszkańców oraz materialnej pomocy rodaków ze Stanów Zjednoczonych rozpoczęto budowę Sali gimnastycznej. Otwarcia sali dokonał Kurator Oświaty w Krakowie Jerzy Lackowski.
