WIELKANOC–NAJSTARSZE ŚWIĘTO CHRZEŚCIJAŃSKIE

Wielkanoc to najstarsze święto chrześcijańskie, upamiętniające śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Przygotowaniem do Wielkanocy jest Wielki Post.

Zaczyna się on od Środy Popielcowej, na czterdzieści dni przed Wielkanocą. Ostatnim tygodniem Wielkiego Postu jest Wielki Tydzień, który zaczyna się od Niedzieli Palmowej. Ostatnie trzy dni to Triduum Paschalne, które kończy się Wielkanocą.

Kiedy obchodzimy Wielkanoc?

Wielkanoc jest świętem ruchomym. Podczas soboru nicejskiego I, który miał miejsce w 325 roku ustalono, że Wielkanoc będzie obchodzona w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. W roku 2023 Wielkanoc obchodzimy 9 kwietnia.

Pokarmy wielkanocne. Czy wiesz co oznaczają?

Chleb – symbolizuje Ciało Chrystusa, dar Boży. Ma zapewnić dobrobyt.
Wędlina – symbol dostatku, płodności. Symbolizuje zakończenie postu.
Sól – symbol oczyszczenia, chroni od zepsucia.
Jajka – symbol nowego życia, płodności i odrodzenia.
Chrzan – symbolizuje mękę Chrystusa, według tradycji ma zapewnić siłę.
Baranek – uosabia zwycięstwo życia nad śmiercią, symbol zmartwychwstałego Chrystusa.

Każdy pokarm w wielkanocnym koszyczku ma więc swoją symbolikę. W 1739 roku franciszkanin, ks. Protazy Newerani pisał o tym w książce „Ozdoba Kościoła katolickiego”:

„Święcą baranka, przypominając prawdziwego Baranka Chrystusa i Jego triumf, dlatego też zwyczajnie chorągiewki na pieczonym baranku stawiają. Święcą mięsiwa, którego się Żydom pożywać nie godziło, na dowód, żeśmy przez Chrystusa Pana z jarzma starego Zakonu uwolnieni i praw starozakonnych, zakazujących pożywania takiego mięsiwa, chować nie powinniśmy. Święcą chrzan na znak tego, że gorzkość Męki Jezusowej tego dnia w słodycz się nam i radość zamieniła i dlatego też przy tym masło święcą, które znaczy tę słodycz. Święcą na ostatek i jaja, na dowód tego, że jako kokosz dwojako niby kurczęta rodzi, raz niosąc owoc, drugi raz go wysiadując, tak przez Chrystusa dwa razy odrodzeni jesteśmy”.
Kiedyś święcono wszystko, co miało być spożyte podczas uczty w Niedzielę Wielkanocną. Nie sposób było przynieść wszystkich potraw do kościoła, więc w Wielką Sobotę ksiądz chodził od domu do domu i święcił jadło. Tradycja ta zanikła na przełomie XVIII i XIX wieku. Już w 1733 roku pisał o tym krytycznie biskup płocki Andrzej Stanisław Załuski: „Upowszechnił się zwyczaj święcenia pokarmów w Wielką Sobotę po domach osób świeckich, który, aczkolwiek sam w sobie pobożny i chwalebny, dla nadużyć jednak cierpiany być nie może. Proboszczowie w dniu tym po złożeniu Chrystusa Pana w grobie zamiast poświęcić ogień i wodę, słuchać spowiedzi itp., wszystko to opuściwszy, biegają po wsiach i domach i często ledwie zdążą na jutrznię, a niekiedy niezdolni są nawet do odprawiania mszy św., ze zgorszeniem ludu i zniewagą stanu duchownego. Dlatego też niech wyłożą wiernym, iż nie jest koniecznością wszystkie pokarmy poświęcać, lecz dosyć niektóre z nich, choćby tylko sam chleb, a ten z łatwością może być przyniesiony do drzwi kościelnych i tam błogosławiony. Z tym wszystkim, tam zwłaszcza, gdzie jest kilku księży, można się udać do domów osób znakomitszych, szczególnie dobrodziejów kościoła […]„.

Wszystkim czytelnikom życzymy udanych, szczęśliwych Świąt Wielkanocnych 2023.

Magdalena Frąc

„Zmartwychwstanie Chrystusa”
Obraz Gaudenzio Ferrari (1475–1546)