VIII DĄBROWSKIE SPOTKANIA KLINICZNE

„Profilaktyka i wczesna diagnostyka w codziennej pracy lekarzy praktyków” była tematem VIII już Dąbrowskich Spotkań Klinicznych, które nie tylko przynoszą korzyść lekarzom praktykom, ale uczyniły Dąbrowę Tarnowską w jeden dzień w roku stolicą polskiej medycyny i promują miasto, przyciągając doń wybitnych klinicystów.

Siedem wykładów uświetniło drugą, od czasu pandemicznego zamknięcia, a w sumie ósmą już konferencję medyczną.

Tegoroczne Dąbrowskie Spotkania Kliniczne – wydarzenie rozpoznawalne w Polsce – skupiły się wokół „Profilaktyki i wczesnej diagnostyki w codziennej pracy lekarzy praktyków”. Szeroki zakres tematyki konferencji naukowej będzie pomocny dla lekarzy praktyków w ich codziennej pracy z pacjentem.

Otwarcia konferencji dokonał prof. zw. dr hab. n. med. Ireneusz Kotela, Fundator Fundacji Troska i Wiedza Powiśla Dąbrowskiego, przewodniczący Komitetu Naukowego i Organizacyjnego VIII Dąbrowskich Spotkań Klinicznych oraz kierownik Kliniki Ortopedii, Traumatologii i Medycyny Sportowej MSWiA w Warszawie.

Konferencję moderował lek. med. Norbert Kopeć.

Organizatorami naukowej konferencji medycznej byli, jak co roku: Fundacja Troska i Wiedza Powiśla Dąbrowskiego, Urząd Miejski w Dąbrowie Tarnowskiej, Polskie Towarzystwo Lekarskie Koło w Dąbrowie Tarnowskiej oraz starostwo powiatowe.

Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego.

Wydarzenie spełniało standardy etyczne wynikające z Kodeksu Dobrych Praktyk INFARMA.
Fundacja kolejny raz uzyskała ważny i prestiżowy certyfikat INFARMA dla swoich działa.

Dr n. med. Janina Kokoszka-Paszkot (Polpharma) z Oddziału Internistyczno-Geriatrycznego w Szpitalu Specjalistycznym im. H. Klimontowicza w Gorlicach rozpoczęła konferencję naukową wykładem: „Sitagliptyna w pytaniach i odpowiedziach”.

Sitagliptyna to lek przeciwcukrzycowy zaliczany do grupy leków inkretynowych. Leki inkretynowe naśladują działanie inkretyn (hormonów wytwarzanych w komórkach jelit) lub zwiększają ich stężenie poprzez zahamowanie enzymów je rozkładających. Leki z tej grupy nie powodują przyrostu masy ciała. Wskazaniem do stosowania Sitagliptyny jest cukrzyca typu 2. Sitagliptyna jest lekiem bezpiecznym do stosowania nawet u osób starszych i w tej grupie przynosi wymierne efekty.

Leczenie cukrzycy powinno się ustalać również w oparciu o profil pacjenta: kliniczny (analiza krwi, kontrola masy ciała, ryzyko hipoglikemii, czas trwania cukrzyc, zaawansowanie powikłań, wiek, choroby towarzyszące) oraz behawioralny (aktywność fizyczna, akceptacja modelu terapii, wsparcie rodziny, potencjał do edukacji, motywacja, akceptacja samokontroli, tryb życia, aktywność zawodowa, profil posiłków, oczekiwania wobec terapii).

Sitagliptyna ogranicza częstość występowania hipoglikemii. U starszych osób (średnia wieku: 75 lat) z cukrzycą typu 1 lub 2 u
65 % pacjentów stwierdzono przynajmniej 1 incydent hipoglikemii. 93 % incydentów nie zostało rozpoznanych objawowo lub poprzez samodzielne pomiary pacjentów. 46 minut to średni czas trwania epizodu hipoglikemii, zaś 4 – to średnia liczba incydentów. U 69 % pacjentów odnotowano przynajmniej 1 incydent hipoglikemii nocnej, ale żaden z nich nie był rozpoznany przez pacjenta. Hipoglikemia zaś, zwłaszcza w grupie osób starszych z cukrzycą typu 2, wiąże się z ryzykiem występowania zaburzeń poznawczych.

Niezwykle ciekawy oraz istotny z punktu widzenia nie tylko lekarza, ale i pacjenta, wykład „Współczesna chirurgia zaćmy” wygłosił dr hab. n. med. Tomasz Chorągiewicz – z Katedry i Klinika Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.

Zaćma to najczęstsza przyczyna ślepoty na świecie (51 % przypadków ślepoty). Dla porównania jaska wywołuje ślepotę u „zaledwie” 14 procent populacji światowej.

Co powinno zaniepokoić pacjenta, by wybrał się do okulisty?
Obniżenie ostrości wzroku, obniżenie kontrastu, przyciemnienie obrazu. Zaćma występuje na ogół u osób starszych, 60 plus, co nie oznacza, że podobne objawy nie powinny zaniepokoić czterdziestolatka. Nie wywołuje dolegliwości bólowych i cechuje się najczęściej wolną progresją. Istnieją cztery typy morfologiczne zaćmy (w zależności od zmętniałej struktury soczewki i lokalizacji w soczewce): jądrowa (dotyczy zmętnienia jądra soczewki – oczy stają się bardziej krótkowzroczne, a lepsze widzenie do bliży), korowa (zmiana składu jonowego kory, daje na ogół późniejsze objawy), podtorekowa ([tylna] wcześnie zmętnienie w osi widzenia i wczesne objawy; często posterydowa), biegunowa – przednia – tylna. Zaćma wywołała ślepotę u 50 milionów ludzi na świecie. Ponad połowa osób w wieku 65 lat ma zaćmę. Na świecie wykonuje się rocznie 14 milionów operacji. Celem operacji zaćmy jest zapewnienie jak najlepszego widzenia, bezpieczeństwa i komfortu pacjentowi.

Dr n. med. Tomasz Chorągiewicz opisał historię operacji zaćmy od samych początków (kiedy to stosunkowo prymitywnymi narzędziami, bez znieczulenia i zachowania aseptyki operowano pacjenta, tworząc w oku duże nacięcie) do współczesności i zaawansowanych technik operowania (w większości przypadków bez powikłań i w znieczuleniu miejscowym).
Posąg kapłana Ka-aper datowany na 2457 – 2467 ukazuje człowieka z widoczną zaćmą w jednym oku, zaś w grobowcu Ipwy w Tebach znajduje się malowidło z 1200 r. p.n.e. przedstawiające wykonywanie operacji zaćmy w tamtych warunkach.
Relief w świątyni Kom Ombo pochodzący z 1479 – 1425 p.n.e. przedstawia narzędzia chirurgiczne, natomiast w grobowcu króla Khasekhemowy w Abydos (2700 p.n.e.) znaleziono miedziane igły wykorzystywane do operacji zaćmy. Również w Indiach i Chinach w odległych epokach znane były operacje zaćmy. W Europie w 29 r. p.n.e. Aulus Cornelius Celsus w dziele „De medicine” opisywał ówczesne zabiegi. Oczywiście przeprowadzane takimi narzędziami operacje zaćmy, bez zachowania aseptyki i przy powstaniu dużego, nie zszywanego rozcięcia, były obciążone ryzykiem: infekcji, reakcji zapalnych, odwarstwienia siatkówki, jaskry wtórnej czy krwotoku nadnaczyniówkowego. W X w. w Persji Muhammad ibn Zakariya al-Razi przeprowadzał już bardziej „skomplikowane” zabiegi poprzez nacięcie gałki i odessanie soczewki wydrążoną igłą. Jacques Daviel w 1747 r. przeprowadził zewnątrztorebkowe usunięcie zaćmy (usunięcie zaćmy na zewnątrz z pozostawieniem jej torebki). Alberecht von Graefe (1828 – 1870) dokonał przełomu w dziedzinie operowania zaćmy – wynalazł nóż Graefego (nazwany tak od jego nazwiska), którym można było wykonywać zmodyfikowane linearne nacięcie. Prowadziło to bezpośrednio do minimalizacji cięcia, zmniejszenia bólu i szybszej rekonwalescencji. Wiek później Charles Kelman w 1967 r. dokonał zabiegu z wykorzystaniem ultradźwięków połączonych z aspiracją, co pozwoliło zminimalizować cięcie z 11 mm do 3mm (obecnie 2 mm) i bezpiecznie wykluczyć szycie rany.
Obecnie operację zaćmy przeprowadza się przy użyciu fakoemulsyfikatora, co pozwala na precyzję i kontrolę ciśnienia, przepływu, mocy i kierunku ultradźwięków. Współczesne soczewki zakładane przy operacji zaćmy cechują się biokompatybilnością i trwałością (są z akrylu), są wyposażone w filtry UV i korektują aberracje optyczne. Soczewki premium korektują również astygmatyzm i starowzroczność, zapewniają ostre widzenie do dali i bliży. Można wybrać również soczewki multifokalne – o wydłużonej ogniskowej. Współczesne operacje zaćmy cechuje bezpieczeństwo i komfort. Przeprowadzane są w warunkach aseptycznych, z zastosowaniem śródoperacyjnym antybiotyków, przy znieczuleniu miejscowym, w trybie ambulatoryjnym; jednodniowym. Powikłania pooperacyjne zdarzają się bardzo rzadko (5%).

Wykład „Zabiegi diagnostyczne i operacje u chorych obciążonych kardiologicznie: pobierających leki p/krzepliwe” wygłosił dr hab. n. med. Stanisław Bartuś (Pfizer) – Kierownik Oddziału Klinicznego Kardiologii oraz Interwencji Sercowo-Naczyniowych Instytut Kardiologii CM UJ w Krakowie.

U wszystkich pacjentów, u których planuje się NCS (operację niekardiochirurgiczną) zaleca się zebranie wywiadu i badanie przedmiotowe. Zaleca się dokonywanie przedoperacyjnej oceny ryzyka, najlepiej wtedy, kiedy zaproponowano NCS. Jeżeli pozwala na to czas przed NCS zaleca się optymalizację leczenia CVD (przewlekła choroba żylna) i czynników ryzyka sercowo – naczyniowego, zgodnie z wytycznymi. Należy rozważać zabiegi wewnątrznaczyniowe lub z wykorzystaniem techniki wideoendoskopowej u pacjentów z grupy dużego ryzyka sercowo – naczyniowego, poddanych operacjom naczyniowym lub płucnym. Czynniki ryzyka sercowo – naczyniowego można ograniczyć włączając interwencje dotyczące stylu życia. Zaleca się zaprzestanie palenia tytoniu na > 4 tygodnie przed NCS w celu zmniejszenia częstości występowania powikłań i zgonów w okresie pooperacyjnym. Przed NCS zaleca się kontrolę czynników ryzyka sercowo – naczyniowego, w tym nadciśnienia tętniczego, zaburzeń lipidowych i cukrzycy. U pacjentów otrzymujących diuretyki (leki moczopędne) w celu leczenia nadciśnienia tętniczego należy rozważyć czasowe przerwanie podawania tych leków w dniu NCS. Należy rozważyć przerwanie leczenia inhibitorem SGLT-2 (inhibitor kontransportera sodowo – glukozowego 2 – flozyny; najnowsza generacja leków przeciwcukrzycowych stosowanych w leczeniu cukrzycy typu 2, działających niezależnie od insuliny – red.) na co najmniej trzy dni przed NCS związaną z pośrednim lub dużym ryzykiem.

U pacjentów ze wskazaniem do statyny (leki stosowane w celu obniżenia stężenia cholesterolu we krwi) należy rozważyć rozpoczęcie leczenia statyną w okresie okołooperacyjnym. Rozpoczęcie podawania beta – adrenolityku (jedna z najważniejszych grup leków stosowanych w kardiologii, a zwłaszcza w chorobie niedokrwiennej serca i nadciśnieniu tętniczym – red.) przed NCS związaną z dużym ryzykiem można rozważyć u pacjentów z _> 2 klinicznymi czynnikami ryzyka w celu zmniejszenia częstości występowania zawału serca w okresie okołooperacyjnym. Rozpoczęcie podawania beta – adrenolityku przed NCS można rozważyć u pacjentów z rozpoznaną CAD (stabilna choroba wieńcowa) lub niedokrwieniem mięśnia sercowego. Nie zaleca się rutynowego rozpoczynania podawania statyn i beta – adrenolityku w okresie okołooperacyjnym.

Dr hab. n. med. Stanisław Bartuś omówił także czynniki ryzyka u pacjentów w różnych grupach wiekowych i jakie badania powinno się wykonać przed operacjami niekardiochirurgicznymi oraz jaki stopień ryzyka niosą ze sobą poszczególne operacje niekardiochirurgiczne.

Wnioski płynące z wykładu:
• pacjenci wysokiego ryzyka krwotocznego są równocześnie pacjentami wysokiego ryzyka zakrzepowego
• napadowe migotanie/trzepotanie przedsionków może pojawiać się w zawale i okresie okołozawałowym
• napadowe migotanie/trzepotanie przedsionków wymaga leczenia przeciwkrzepliwego oraz modyfikacji leczenia przeciwpłytkowego
• Indywidualna ocena ryzyka pacjenta (a nie wyłącznie ryzyka zabiegu)
• Konieczność modyfikacji czynników ryzyka (w tym nadciśnienie, cukrzyca, styl życia i inne)
• Wprowadzenie oceny ryzyka krwawienia w czasie zabiegów
• Wprowadzenie konieczności monitorowania poziomu TN (troponiny)
• Uporządkowanie farmakoterapii okołozabiegowej w zakresie:
1. leczenia przeciwpłytkowego
2. leczenia przeciwkrzepliwego
3. inne.

„Problemy z realizacją PSO” to temat wykładu dr hab. n. med. Hanny Czajki, prof. UR – kierowniczki Poradni Chorób Zakaźnych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym im. św. Ludwika w Krakowie.

PSO (program szczepień ochronnych) zawiera informacje, przeciw jakim chorobom należy szczepić dzieci i dorosłych, w szczególny sposób narażonych na zakażenie; określa terminy i odstępy pomiędzy szczepieniami, rodzaje szczepionek i sposoby ich podawania.

Podczas ustalania indywidualnego programu szczepień należy wziąć pod uwagę następujące czynniki: odpowiedź immunologiczną, zasady szczepień, charakterystyki produktów leczniczych. Poziom uzyskanej indywidualnej ochrony poszczepiennej jest uzależniony od tego, kogo (wiek, stan zdrowia pacjenta), czym (rodzaj szczepionki, przechowywanie, ważność) oraz jak szczepimy. Jakie zasady ustalenia indywidualnego kalendarza szczepień (IKS) są ważne? Odstępy pomiędzy poszczególnymi dawkami szczepienia (skracanie odstępów pomiędzy poszczególnymi dawkami może spowodować uzyskanie gorszej odpowiedzi immunologicznej; minimalny odstęp pomiędzy dawkami tej samej szczepionki wynosi 4 tygodnie, choć są odstępstwa od tej zasady – szczepienia przeciwko pneumokokom i meningokokom).

Dr hab. n. med. Hanna Czajka wyjaśniła szczegółowo, w jakich sytuacjach ustala się IPS, jak należy postępować w przypadku opóźnienia szczepień, wydłużenia odstępów pomiędzy dawkami, jak ustalić kontynuację szczepień, od czego zależy sposób uzupełnienia szczepień opóźnionych w stosunku do PSO, co robić w przypadku zaburzenia harmonogramu szczepień. W dokumencie technicznym Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) zaleca się stosowanie pięcio- i sześciowartościowych szczepionek skojarzonych do nadrabiania zaległości w szczepieniach u dzieci do szóstego roku życia bez udokumentowanych dowodów wcześniejszego szczepienia. Nie ma lokalnych ani międzynarodowych wytycznych, które wykazywałyby, że podanie sześciowalentnej skojarzonej szczepionki pediatrycznej u dzieci w wieku czterech lat wymaga powtórzenia dawki. Opieka koordynowana staje się coraz częstszym zjawiskiem, z którym stykają się lekarze praktycy medycyny rodzinnej, pracujący w POZ. Choć nie ma obowiązku zakontraktowania takiej formy opieki, to jednak coraz więcej POZ-ów (nie tylko w Małopolsce) chętnie z niej korzysta.

Jak wygląda „Opieka koordynowana w Małopolsce” – przedstawiła Marta Machał-Kawecka – Kierownik Działu Kontraktowania Świadczeń Podstawowej Opieki Zdrowotnej, Opieki Długoterminowej i Profilaktyki Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ w Krakowie.

– Od 1 października 2022 r. lekarze pierwszego kontaktu w placówkach POZ mogą realizować świadczenia zdrowotne w nowym modelu zwanym opieką koordynowaną. Wprowadzenie opieki koordynowanej to kolejny etap zmian w przychodniach POZ i wzmocnienia ich roli w systemie ochrony zdrowia.
– W ramach opieki koordynowanej lekarz POZ współpracuje z lekarzami specjalistami, pielęgniarką POZ i dietetykiem, Koordynacja opieki nad pacjentem dotyczy schorzeń z zakresu: kardiologii, diabetologii, chorób płuc, endokrynologii, na które najczęściej chorują Polacy.
– W przypadku pacjentów, u których zdiagnozowano choroby z tych zakresów, lekarz POZ przeprowadza poradę kompleksową, na której wspólnie z pacjentem ustala indywidualny plan leczenia. Opieka koordynowana dotyczy pacjentów: chorych przewlekle, powyżej 18 roku życia, leczonych w placówkach POZ.
– Wprowadzenie opieki koordynowanej w POZ wiąże się z poszerzeniem listy badań diagnostycznych, które może zlecić lekarz rodzinny. Chodzi m.in. o: pakiet badań tarczycowych (antyTPO, antyTSHR, antyTG), EKG wysiłkowe, Holter EKG (24, 48, 72 godziny), USG Doppler kończyn dolnych, ECHO serca. Do tej pory na te badania kierował lekarz specjalista. Poszerzenie katalogu badań w POZ skróci czas potrzebny na wykonanie diagnostyki, pozwoli na szybsze postawienie diagnozy i wprowadzenie właściwego leczenia. W razie potrzeby lekarz POZ ma możliwość zlecenia choremu konsultacji z dietetykiem (np. przy rozpoznaniu cukrzycy) czy wizyty w poradni specjalistycznej. Może również sam skonsultować stan zdrowia swojego pacjenta z lekarzem specjalizującym się w danej dziedzinie – diabetologii, endokrynologii, chorób płuc, kardiologii.
Nad całością procesu terapii czuwa koordynator, współpracujący z całym zespołem zajmującym się pacjentem w ramach opieki koordynowanej. Przepisy nie wymagają, aby była to osoba nowozatrudniona. Zadania koordynatora może realizować personel, który już pracuje w poradni.
– Możliwość zlecenia nowych badań, ustalenia indywidualnego planu leczenia, konsultacje z lekarzem specjalistą w formie lekarz – lekarz oraz lekarz – pacjent, nowe zadania dla koordynatora są odrębnie wycenione i dodatkowo finansowane przez NFZ. Opieka koordynowana jest opłacana niezależnie od stawki kapitacyjnej.
Lekarz POZ otrzymuje środki na koordynację w formie budżetu powierzonego. Ten model rozliczania części świadczeń w POZ pojawił się już w lipcu 2022 r. Wtedy lekarze POZ zyskali możliwość zlecenia 8 dodatkowych badań, gdzie za każde z nich NFZ płaci odrębnie.
W przypadku opieki koordynowanej jest podobnie. Lekarz POZ otrzymuje budżet powierzony na koordynację, gdzie każde badanie i konsultacje Fundusz rozlicza wg kosztów wycenionych przez Agencję Technologii Medycznych i Taryfikacji.
– Wprowadzenie opieki koordynowanej w konkretnej przychodni jest dobrowolne. Przychodnie, które już są gotowe do włączenia koordynacji, od 1 października 2022 r. mogą występować do oddziałów wojewódzkich NFZ z wnioskiem o rozszerzenie umowy o usługi związane z opieką koordynowaną. W kolejnym kroku oddział wojewódzki NFZ sprawdzi wnioski i podpisze aneksy do umów. Wówczas konkretne placówki POZ poszerzą swoją ofertę dla pacjentów. W Małopolsce jest obecnie ponad 100 placówek POZ, w których realizowana jest opieka koordynowana – mówiła Marta Machał-Kawecka z NFZ, która poinformowała, że na ten moment POZ przy ZOZ w Dąbrowie Tarnowskiej ma zakontraktowanego koordynatora na wszystkich czterech ścieżkach (kardiologia, diabetologia, endokrynologia, choroby płuc), natomiast POZ w Szczucinie – na jednej ścieżce (pulmonologicznej).

Niezwykle ciekawy wykład przedstawił dr n. med. Piotr Wierzbiński (Polpharma), który przekonywał, że „Nie każde zaburzenie pamięci to Alzheimer”. Jak odróżnić otępienie (zespół otępienny) od Alzheimera (gdyż nie każde otępienie nim jest)?

Zespół otępienny to nabyty postępujący proces nieodwracalnej utraty wcześniej posiadanych możliwości intelektualnych, pamięci i cech osobowości oraz funkcjonowania emocjonalnego. Otępienie jest zespołem, który obejmuje: zaburzenia funkcji poznawczych i objawy poza poznawcze – czyli zaburzenia zachowania, zaburzenia psychotyczne i zaburzenia nastroju. Funkcje poznawcze to pamięć, myślenie, spostrzeganie, funkcje językowe, funkcje wzrokowo – przestrzenne oraz wykonawcze.

Kryteria rozpoznania otępienia w chorobie Alzheimera:
• zaburzenia funkcji poznawczych i zaburzenia zachowania
• wpływają negatywnie na zdolność wykonywania codziennych czynności
• powodują pogorszenie w stosunku do poprzedniego funkcjonowania
• nie są spowodowane zaburzeniami świadomości ani innymi poważnymi zaburzeniami psychicznymi
• zostały wykryte na podstawie wywiadu od pacjenta i informatora, a funkcje poznawcze zostały zobiektywizowane testami

Dotyczą co najmniej 2 obszarów z 5:
• możliwość uczenia się i zapamiętywania nowych informacji
• rozumienie i radzenie sobie ze złożonymi zadaniami (upośledzenie planowania, podejmowania decyzji i oceny ryzyka)
• funkcje wzrokowo – przestrzenne
• funkcje językowe (mówienie, czytanie, pisanie)
• osobowość i zachowanie (apatia, utrata empatii, zachowania aspołeczne).

Należy stwierdzić obecność wczesnych i znaczących zaburzeń pamięci epizodycznej (przede wszystkim przypominania sobie), które trwają dłużej niż 6 miesięcy, są obiektywnie potwierdzone i nie ulegają poprawie.

Rozpoznanie może wspomagać stwierdzenie:
• zaniku przyśrodkowych części płatów skroniowych.
(hipokampów) w badaniu NMR
• nieprawidłowe stężenie biomarkerów
• wykazanie rodzinnego dziedziczenia mutacji
• zmiany aktywności czynnościowej mózgu w badaniu PET.

Objawy podające rozpoznanie w wątpliwość to: nagły początek, wczesne pojawienie się zaburzeń zachowania, drgawki, zaburzenia równowagi, deficyty ogniskowe w badaniu neurologicznym i wczesne występowanie objawów pozapiramidowych.

Jak rozpowszechnione jest otępienie?
– Choroba Alzheimera – 40 – 60 % otępień
– VaD (otępienie naczyniowe) – 13 – 35 % otępień
– Otępienie z ciałami Lewy’ego – 10 %
– FTD – otępienie czołowo – skroniowe – 8 %
– Otępienie spowodowane nadużywaniem alkoholu – 12 %
– Choroba Huntingtona
– Choroba Wilsona
– Otępienie w chorobie Parkinsona
– PSP – progresive supranuclear pulsy
– częstość występowania otępienia naczyniowego i AD – 22 – 89%

Przyjmuje się, że depresja jest markerem zmian neurodegeneracyjnych, zaś choroba Alzheimera zaczyna się dekady wcześniej, niż ujawnia. Spektrum objawów w depresji jest szeroki i obejmuje objawy depresyjne, objawy lękowe i objawy fizyczne (somatyczne). Nieco inaczej manifestuje się depresja w wieku podeszłym. Apatia nie jest tożsama z depresją. Depresja jest zaburzeniem nastroju, którego wtórnym efektem jest zmniejszenie motywacji odczuwane jako silny stresor. Apatia zaś to pierwotne zaburzenie motywacji, które powoduje zmniejszenie interakcji pacjenta. Szacuje się, że około 70% pacjentów z otępieniem cierpi z powodu apatii – brak energii, brak spontaniczności, bladość emocjonalna.

Dr n. med. Piotr Wierzbiński wymienił również objawy otępienia naczyniowego, otępienia wielozawałowego (MID), otępienia podkorowego, otępienia z ciałami Lewy’ego, zwyrodnienia czołowo – skroniowego. Omówił leczenie objawowe choroby Alzheimera, której przyczynowo nie da się wyleczyć, choć leki hamują jej nieuchronny postęp, a zaprzestanie ich przyjmowania w przeświadczeniu, że nie pomagają, pogłębia ten proces, zaś pacjent w widoczny sposób się pogarsza. Ogromną rolę w hamowaniu postępu choroby Alzheimera pełni memantyna. Wykładowca omówił także różnice i zastosowanie Donepezilu oraz Rywastigminy; w jakich przypadkach lepiej wybrać dany lek.

Choroba Alzheimera i różnego typu otępienia stają się coraz częstszym wyzwaniem lekarzy praktyków, którzy stykają się z takimi pacjentami oraz ich współcierpiącymi opiekunami. Co więcej, z racji medycznych możliwości wydłużenia wieku, będzie przybywać pacjentów z chorobą Alzheimera, otępieniami, demencją, gdyż populacja się starzeje, a procesy neurodegeneracyjne są na razie nieuchronne i nieodwracalne, leczone tylko objawowo.

Wykład pt.„Protezoplastyka stawu kolanowego w rejonie tarnowskim na przestrzeni ostatnich 40 lat” wygłosił prof. zw. dr hab. n. med. Ireneusz Kotela z Kliniki Ortopedii, Traumatologii i Medycyny Sportowej PIM MSWiA w Warszawie.

Profesor podsumował 40 – letnią historię protezoplastyki w regionie tarnowskim, której był istotną częścią. Pracował bowiem w dąbrowskim Zakładzie Opieki Zdrowotnej. Gdy zaczynał pracę, pacjentom zakładano protezy cementowe, a wcześniej usztywniano staw, jednak w latach 70. i 80. protezy zaczęły się intensywnie rozwijać. Dopełnieniem wykładu profesora była prelekcja jego syna, dr hab. n. med. Andrzeja Koteli, który wyjaśnił, z omówieniem przypadków klinicznych, zastosowanie nowych, personalizowanych protez i korzyści z nich wynikające (m.in. większe zadowolenie pacjenta, komfort oraz znaczne zmniejszenie dolegliwości bólowych). Najnowsze protezy „szyte na miarę” noszą nazwę „ORIGIN”, proces ich przygotowania trwa około 6 tygodni.

– W żadnym z operowanych przypadków nie zaistniała potrzeba użycia tradycyjnego instrumentarium – konwersji do metody konwencjonalnej. Osadzenie bloków resekcyjnych w operowanych przypadkach nie nastręczało żadnych trudności. W większości przypadków bardzo dobre dopasowanie rozmiaru implantów do kości. Dobra stabilność stawu i brak konieczności wykonywania dodatkowych zabiegów; proste, intuicyjne, przyjazne instrumentarium. Kontrole ambulatoryjne wykazały, że u pacjentów po operacji z zastosowaniem protez „ORIGIN” brak dolegliwości bólowych, świetną ruchomość stawu, stawy prawidłowo stabilne i duże zadowolenie pacjentów. Takich operacji – jako pierwszy w Polsce – dokonał zespół profesora Ireneusza Koteli już sto!

– ORIGIN to alloplastyka stawu kolanowego planowana i wykonywana indywidualnie dla danego pacjenta. Operację poprzedza badanie CT stawów: biodrowego, kolanowego i skokowego.
– Na podstawie uzyskanych wyników badań obrazowych wykonywane są personalizowane bloki resekcyjne – spełniające funkcję nawigacji, optymalnie wyznaczając zakresy i kąty resekcji kostnych; kastomizowane implanty ostateczne – odtwarzające konstytucjonalne, właściwe dla pacjenta warunki kinestatyczne. Wczesne doświadczenia, w tym obserwacje śródoperacyjne są zachęcające.
– Sformułowanie ostatecznych wniosków dotyczących klinicznych i radiologicznych rezultatów zastosowania protezy „ORIGIN” wymaga dłuższego czasu obserwacji oraz analizy wyników uzyskanych w liczniejszej grupie pacjentów. Obecnie w klinice przeprowadzane jest prospektywne badanie z randomizacją chorych, którego celem jest porównanie wczesnych klinicznych i radiologicznych wyników TKA wykonanej z zastosowaniem systemu „ORIGIN” oraz konwencjonalnego instrumentarium operacyjnego.

Przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego i Naukowego konferencji był oczywiście prof. zw. Dr hab. n. med. Ireneusz Kotela, a w skład komitetu weszli: lek. med. Norbert Kopeć, dr n. med. Michał Surynt, Krzysztof Orwat, dr hab. n. med. Andrzej Kotela, dr n. o zdr. Maria Mika, dr n. o zdr. Marcin Mikos, lek. med. Jadwiga Szumlańska-Dorosz, Mariola Smolorz, Tadeusz Rzońca, lek. med. Michał Bałuszyński.

Patronat honorowy konferencji objęli: burmistrz Dąbrowy Tarnowskiej, Krzysztof Kaczmarski, starosta dąbrowski, Lesław Wieczorek, wiceprezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, dr n. med. Antonii Sydor, prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Tarnowie, lek. med. Tomasz Kozioł, dyrektor SPZOZ w Dąbrowie Tarnowskiej, Łukasz Węgrzyn, prezes Koła Polskiego Towarzystwa Lekarskiego w Dąbrowie Tarnowskiej, lek. med. Jadwiga Szumlańska-Dorosz.

Patronat naukowy nad konferencją sprawowali: prof. zw. dr hab. n. med. Ireneusz Kotela, prof. dr hab. n. med. Stanisław Bartuś, ks. dr hab. Jan Bartoszek, dr hab. n. med. Hanna Czajka, prof. UR, dr hab. n. med. Bogumił Lewandowski, prof. UR, dr hab. n. med. Tomasz Chorągiewicz, dr n. med. Janina Kokoszka-Paszkot, dr n. med. Piotr Wierzbiński, Andrzej Ochojski.

us

Fotorelacja z 8. Dąbrowskich Spotkań Klinicznych – 27 maja 2023 r.