IX TURNIEJ RYCERSKI POD WIEŻYCĄ
11 listopada 1274 roku książę Bolesław Wstydliwy wynagrodził za wierność kasztelana wiślickiego Świętosława herbu Gryf nadaniem ziem – Sieradzy oraz Dębna w którym obdarowany wzniósł fortyfikację drewnianą poprzedzającą powstanie dzisiejszego zamku.
W tamtych czasach kasztelania Wiślicka obejmowała m.in. dzisiejsze tereny Powiśla, a Gorzyce – tradycyjna siedziba kasztelanów, znane były z już ze starszego dokumentu z 1244 roku, spisanego w Korczynie.
Wieś Oleśnicę pod Dąbrową Tarnowską, gdzie stworzyliśmy replikę Gorzyckiego grodu i zrekonstruowaliśmy w 2023 roku ze 150. rycerzami bitwę rozegraną pod Bogucinem dzieli od miejsca urodzenia Bolesława V Wstydliwego / Stary Korczyn / zaledwie kilkanaście kilometrów w linii prostej . Z okazji 750. rocznicy nadania ziem, obdarowany kasztelan wiślicki zaprosi rycerstwo na wielki turniej do repliki Gorzyckiego grodu w dniu 6 lipca 2024 roku.
Geneza: W roku 1273 trwał konflikt pomiędzy Węgrami i Czechami. Ponieważ zasiadający na krakowskim tronie książę Bolesław V Wstydliwy wspierał Węgrów, król czeski Przemysł Ottokar uknuł chytry plan odsunięcia go od władzy. Rękami namiestnika książęcego biskupa Pawła z Przemankowa podburzył część panów krakowskich przeciwko władcy. Za przyczynę podawał on rozczarowanie srogą władzą sądowniczą księcia oraz niewłaściwy wybór następcy w osobie wnuka Konrada Mazowieckiego – Leszka Czarnego. Wykorzystano nawet myśliwską pasję księcia krakowskiego, pociągającą za sobą szkody w zasiewach i zmuszanie poddanych do udziału w łowach. Buntownicy wysunęli na kandydata na tron Władysława Opolskiego, który z rycerstwem opolsko-raciborskim wkroczył do Małopolski. Bolesław Wstydliwy nie dał się zaskoczyć i zebrawszy wierne sobie wojsko pokonał 2 czerwca 1273 oddziały śląskie w krwawej bitwie pod Bogucinem, nieopodal Olkusza. Jeszcze w październiku tegoż roku książę krakowski podjął wyprawę odwetową. Ostatecznie w 1274 roku Władysław i Bolesław Wstydliwy zawarli pokój w imię postanowień którego książę opolsko-raciborski zrzekł się pretensji do tronu krakowskiego, natomiast Bolesław Wstydliwy wyraził zgodę na korektę granic, tj. na zamianę ziemi chrzanowskiej, na tereny pomiędzy Skawą a Skawinką. 11 listopada 1274 roku nagrodził za wierność kasztelana wiślickiego Świętosława herbu Gryf podobnie jak innych wiernych mu możnych nadaniem rozlicznych ziem.
Bractwo Rycerskie „Poczet Bagiennych z Wieżycy”. Kontakt tel. 609484321, mail: wojciech.z.bagien@interia.pl
ŚLADAMI KASZTELANA WIŚLICKIEGO HERBU GRYF – OPIS SZCZEGÓŁOWY
W bieżącym roku przypadają dwie rocznice związane z najstarszymi dokumentami dotyczącymi Powiśla Dąbrowskiego. Mija 780 lat od spisania umowy podziału barci leśnych pomiędzy księciem Bolesławem V Wstydliwym a niejakim Świętopełkiem / 1244 r. / oraz 750 lat od obdarowania kasztelana wiślickiego Świętosława herbu Gryf ziemiami okolicznymi przez wspomnianego księcia / 1274 r. /. Na otrzymanym dębińskim wzgórzu kasztelan wzniósł pierwszą drewnianą fortalicje w miejscu dzisiejszego późnogotyckiego zamku. Natomiast w obu dokumentach pojawiają się nadal istniejące miejscowości naszego regionu – Żelichów i Lubiczko z powiatu dąbrowskiego / gmina Gręboszów / oraz Gorzyce, Sieradza i Kłyż / gmina Żabno / z części Powiśla leżącej już na terenie powiatu tarnowskiego. Szczególnie ważne dla dalszych dziejów regionu stały się Gorzyce. Kolejni właściciele tego średniowiecznego grodu prowadzili zaawansowaną akcje osadniczą na Powiślu Dąbrowskim doprowadzając do powstania kolejnych osad i grodów w tym Dąbrowy Tarnowskiej – dziś największego miasta powiatu. Z kolei 670 lat temu / 1354 r./ król Kazimierz Wielki nadał Janowi Pakosławicowi herbu Półkozic – właścicielowi tejże Dąbrowy, rozległe ziemie aż po Rzeszów, zaś jego potomkowie ów Rzeszów rozbudowywali. Lokalne Bractwo Rycerskie „Poczet Bagiennych z Wieżycy” odtwarzające wiek XIII., z prywatnych środków i własną pracą stworzyło nawet na granicy Dąbrowy Tarnowskiej i wsi Oleśnica replikę Gorzyckiego grodu, jak widać tak ważnego w ciągu przyczynowo – skutkowym zdarzeń w wiekach kolejnych.
Aby propagować i pogłębiać wiedzę o tamtych czasach i wydarzeniach w dniach 6 i 7 lipca kasztelan zaprosi liczne rycerstwo i gawiedź na dwudniowy, wielki turniej rycerski do repliki Gorzyckiego grodu, by wśród szczęku mieczy i świstu strzał świętować rocznicę otrzymania od księcia Bolesława V Wstydliwego ziem okolicznych. Oprócz licznych pokazów konkurencji bojowych i sprawnościowych dla rekonstruktorów historycznych wieku XIII. odbędą się warsztaty walki mieczem i strzelania z łuku oraz warsztaty kaligrafii. Nie zbraknie zespołu muzycznego grającego muzykę średniowieczną na replikach instrumentów z epoki. Pierwszy dzień zakończy inscenizacja zdobywania grodu w wykonaniu rekonstruktorów historycznych – rycerzy, łuczników i oszczepników w rolach obrońców i najeźdźców. W drugim dniu, w plenerowym turnieju obejmującym las i moczary wokół grodu, zmierzy się kilkudziesięciu łuczników. Jeśli dopisze pogoda odbędzie się też przemarsz grupy biczowników do kaplicy w Oleśnicy. Impreza będzie ogólnodostępna, a dla trzech grup projektowych dodatkowo będzie zapewniony przez lokalne samorządy bezpłatny transport na pierwszy dzień turnieju / 6 lipca, sobota /.
Po wakacjach, w ramach drugiego etapu projektu zaprosimy tych samych uczniów na wycieczki edukacyjne dla trzech 45. osobowych grup młodzieży szkolnej z terenów objętych wymienionymi na początku dokumentami.
Celem wycieczek będzie Wiślica – miejsce pracy obdarowanego kasztelana. Tu trzy grupy uczniów odwiedzą Bazylikę Narodzenia Najświętszej Marii Panny i świeżo zmodernizowane Muzeum Archeologiczne. Poznają budowle i przedmioty z czasów kasztelana i wezmą udział w warsztatach „Mały archeolog”.
Bractwo Rycerskie „Poczet Bagiennych z Wieżycy” zarządzające grodem w Oleśnicy podejmuje się wsparcia merytorycznego projektu, wydelegowania na wycieczki do Wiślicy dwóch osób w strojach historycznych z czasów życia kasztelana w roli przewodników oraz organizacji turnieju rycerskiego w swoim grodzie.
Projekt złożyło do Urzędu Marszałkowskiego Stowarzyszenie Samorządów Powiatu Dąbrowskiego. Partnerem głównym Turnieju Rycerskiego jest www.malopolska.pl . Dojazdy dla grup projektowych na turniej oraz na warsztaty i zwiedzanie Muzeum Archeologicznego w Wiślicy organizują i finansują lokalne samorządy.
Realizator – „Poczet Bagiennych z Wieżycy”
