„Dopalacze? Nie tędy droga!”

22 kwietnia 2016 r. w sali narad Starostwa Powiatowego w Dąbrowie Tarnowskiej odbyła się konferencja pod hasłem „Dopalacze? Nie tędy droga!” poświęcona nowym substancjom psychoaktywnym. Jej organizatorami było Starostwo Powiatowe w Dąbrowie Tarnowskiej oraz Komenda Powiatowa Policji w Dąbrowie Tarnowskiej.

W konferencji wzięło udział blisko sześćdziesięciu uczestników, wśród których znaleźli się wójtowie, dyrektorzy szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, pedagodzy szkolni oraz przedstawiciele prokuratury rejonowej, gminnych ośrodków pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policjantów, a także dyrektorzy i pracownicy wszystkich placówek i instytucji, które zajmują się szeroko rozumianą profilaktyką i przeciwdziałaniem uzależnieniom.

Spotkanie rozpoczął asp. sztab. Krzysztof Lechowicz – rzecznik dąbrowskiej policji, który w tym dniu pełnił rolę prowadzącego konferencję.

Wprowadzając zebranych w temat konferencji nawiązał do wydarzeń jakie miały miejsce w poprzednie wakacje na terenie Katowic, kiedy to w szpitalach hospitalizowano wiele osób, u których stwierdzono zapaść organizmu po zażyciu dopalaczy i gdzie jedna osoba zmarła.

-Z uwagi, że nadal mało wiemy na temat tych środków powstał pomysł na zorganizowanie na Powiślu konferencji wspólnie przez Starostwo Powiatowe w Dąbrowie Tarnowskiej oraz Komendę Powiatową Policji w Dąbrowie Tarnowskiej – kontynuował w swojej wypowiedzi.

Po krótkim wprowadzeniu o zabranie głosu został poproszony Tadeusz Kwiatkowski Starosta Dąbrowski, który na wstępie wyjaśnił powód zorganizowania konferencji: Statystyki i doniesienia medialne wskazują, że coraz więcej młodych ludzi sięga po niebezpieczne substancje psychoaktywne o działaniu podobnym do narkotyków. Na terenie powiatu dąbrowskiego zażywanie tak zwanych „dopalaczy” na szczęście nie jest dużym problemem. Odnotowano tylko kilka takich przypadków. Niemniej jednak mamy świadomość, że stosunkowo łatwy dostęp do tych niebezpiecznych substancji, mam tu na myśli sprzedaż przez Internet, może prowadzić do nasilenia skali tego zjawiska.

Starosta witając licznie przybyłych na spotkanie nie ukrywał swojego zadowolenia, iż tak wiele osób odpowiedziało na zaproszenie do udziału w konferencji. Wyraził również przekonanie, że konferencja pogłębi wiedzę uczestników na temat „dopalaczy” – nowych substancji psychoaktywnych, substancji zakazanych, a jednak dostępnych w naszym kraju.

Wypowiedź starosty uzupełnił insp. Andrzej Kupiec Komendant Powiatowy Policji w Dąbrowie Tarnowskiej, który podkreślił, że celem konferencji jest nie tylko podniesienie wiedzy uczestników na temat „dopalaczy”, ale również nawiązanie współpracy różnych osób i instytucji, które zajmują się szeroko rozumianą profilaktyką i przeciwdziałaniem uzależnień.

Po oficjalnych wystąpieniach organizatorów konferencji głos zabrała Małgorzata Nowobilska – Stanios, która jest Ekspertem Wojewódzkim ds. Informacji o Narkotykach i Narkomanii Województwa Małopolskiego. Pani ekspert przedstawiła wyniki najnowszego badania ESPAD 2015, którego celem była ocena rozmiarów zjawiska używania substancji psychoaktywnych wśród młodzieży szkolnej w wieku 15-18 lat. Prowadząca zwróciła uwagę, że należy pamiętać nie tylko o dopalaczach, ale też o innych środkach psychoaktywnych takich jak alkohol i tytoń mających negatywny wpływ na zdrowie ludzkie.

Z badania ESPAD wynika, że 16-17 % rodziców uczniów w wieku 15-16 lat pozwala swoim dzieciom na picie alkoholu w ich obecności, kolejne 5% pozwala także na spożywanie alkoholu bez obecności rodziców. Tylko 65-66% rodziców wyraża zdecydowany sprzeciw na spożywanie alkoholu przez swoje niepełnoletnie dzieci.

W przypadku uczniów w wieku 17-18 lat proporcje te ulegają wyraźnej zmianie: 11-12% rodziców pozwala na picie alkoholu w swojej obecności, 37% pozwalało także na picie napojów alkoholowych bez obecności rodziców. Tylko 25-27% rodziców nigdy nie pozwalało swoim dzieciom na spożycie alkoholu.

Pani ekspert podkreśliła jak ważną rolę w profilaktyce uzależnień pełni wychowanie w rodzinie, ukazywanie dzieciom od najmłodszych lat pozytywnych wzorców zachowań. Podkreśliła, iż uczniowie mając przyzwolenie rodziców na spożycie alkoholu chętniej sięgają po innego rodzaju używki np. narkotyki i dopalacze.

Prowadząca wykład zwróciła uwagę, że działania profilaktyczne (w zakresie uzależnień) powinny być kierowane już do dzieci w przedszkolach i szkołach podstawowych. Swoje wystąpienie ekspert Małgorzata Nowobilska –Stanios zakończyła hasłem „NIE BIERZ DOPALACZY – ZAŻYJ PORCJĘ WIEDZY”.

Kolejnym prelegentem konferencji był Bartosz Michalewski pracujący na co dzień z osobami uzależnionymi od substancji psychoaktywnych jako streetworker z Stowarzyszenia Monar w Krakowie. Prowadzący zwrócił uwagę, że termin „dopalacze” choć jest powszechnie używany, jest niepoprawny. Po pierwsze dlatego, że posługując się nim traktujemy substancję, które w istocie są narkotykami jako odrębny rodzaj używek.

-To błąd, ponieważ wyróżnia je jedynie to, że ludzie stosują je od niedawna. Nowe czy stare – to narkotyki” – zaznacza w swojej wypowiedzi. Z kolei sens słowa „dopalacz” mylnie sugeruje, że mamy do czynienia z czymś dobrym, pobudzającym. Dlatego substancje te powinno się raczej nazywać nowymi narkotykami, środkami zastępczymi lub nowymi substancjami psychoaktywnymi. Zaproszony gość w dalszej części swojego wystąpienia nakreślił charakterystykę użytkowników i wzory używania nowych substancji psychoaktywnych.

Przedstawił również rynek handlu nowymi substancjami, który możemy podzielić na dwa główne segmenty: on-line (czyli wszystko, co bazuje na komunikacji internetowej) i off-line (zmodyfikowane pozostałości po sklepach z „dopalaczami”), a także metody dystrybucji nowych środków uzależniających (sprzedawanych niejednokrotnie jako odżywki, odczynniki chemiczne czy suplementy diety). NSP to bez wątpienia nowe, śmiercionośne narkotyki, zagrażające zdrowiu i życiu” – podkreślał Michalewski.

W ubiegłym roku odnotowano gwałtowny wzrost zatruć i zgonów związanych z ich używaniem. Często zdarza się, że już jednokrotne ich użycie prowadzi do nieodwracalnych zmian i następstw zdrowotnych, a nawet do śmierci– dodał prelegent.

Drugą część konferencji poprzedziła krótka informacja na temat dwóch konkursów profilaktycznych: Konkursu fotograficznego „Dopalacze – droga donikąd” organizowanego przez Starostwo Powiatowe w Dąbrowie Tarnowskiej oraz PSSE w Dąbrowie Tarnowskiej (konkurs dla uczniów szkół podstawowych kl. IV-VI, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych) oraz konkursu na plakat „Stop dopalaczom” organizowanego przez Głównego Inspektora Sanitarnego.

W dalszej części uczestnikom konferencji wyemitowano fragment filmu profilaktycznego „Dopalacze niszczą życie” nagranego przez ostrowską grupę PaT „Uzależnieni od teatru”. Film ukazał zgubne działanie dopalaczy na życie młodego człowieka.

Po emisji filmu, który poruszył wszystkich zebranych, głos zabrał Marcin Głąb – Asesor Prokuratury Rejonowej w Dąbrowie Tarnowskiej, który wygłosił wykład pt. „Dopalacze a prawo”.

Środki zastępcze zawierające substancje psychoaktywne, nazywane potocznie „dopalaczami”, są niczym innym niż narkotykami, używanymi z powodu ich odurzającego, psychoaktywnego działania. Często bywają nawet bardziej niebezpieczne od narkotyków znanych od dawna, z uwagi na nierozpoznany i zmieniający się ich skład, tym samym także nieznany konsumentowi sposób działania i niepożądane skutki” – podkreślił na wstępie prelegent.

Kontynuując swoje wystąpienie omówił przepisy prawne regulujące kwestię posiadania i wprowadzania do obrotu nowych substancji psychoaktywnych, a także problemy i trudności z jakimi prokuratura i policja borykają się w swojej pracy na rzecz walki z „dopalaczami”.

Jako ostatnia głos zabrała Katarzyna Wiśniewska z Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Tarnowie. Prelegentka w ramach wykładu „Działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w ramach nadzoru nad środkami zastępczymi zmierzające do ograniczenia możliwości ich używania” przedstawiła przepisy prawne, którymi posługuje się PIS w celu przeciwdziałania narkomanii oraz etapy przeprowadzania kontroli w punktach, w których podejrzewa się sprzedaż środków psychoaktywnych.

Kontrole sprzedawców nie należą do łatwych .…”– mówiła prelegentka wskazując problemy i trudności z jakimi się styka w swojej pracy zawodowej. Identyfikacja „dopalaczy” jest skomplikowana i kosztowna, a co za tym idzie – ustalenie statusu prawnego jest problematyczne. Gdy jedna nowa substancja zostaje zdelegalizowana, w jej miejsce pojawia się inna, na ogół jeszcze bardziej szkodliwa. Mówiąc o dopalaczach trudno oprzeć się wrażeniu, że NSP pojawiają się głównie w celu ominięcia luk prawnych w systemie kontroli narkotykowej.

W dyskusji na zakończenie konferencji głos zabrała Bogusława Molak Dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Dąbrowie Tarnowskiej, która podkreśliła, iż skuteczność działań z zakresu profilaktyki uzależnień, wymaga ścisłej współpracy wielu osób i jednostek zajmujących się profilaktyką i przeciwdziałaniem uzależnieniom.

Konferencję podsumował insp. Andrzej Kupiec Komendant Powiatowy Policji w Dąbrowie Tarnowskiej oraz Marek Kopia Wicestarosta Dąbrowski, który podziękował uczestnikom za przybycie i dokonał oficjalnego zamknięcia konferencji.

Starostwo Powiatowe w DT