Dąbrowa pamięta o swoich tradycjach polsko – żydowskiego miasteczka galicyjskiego i pielęgnuje pamięć historyczną. Dyrekcja, nauczyciele, uczniowie ZSP 2 oraz Dąbrowski Dom Kultury i powiat uczcili 82. rocznicę likwidacji dąbrowskiego getta.

To od lat już tradycja Zespołu Szkół nr 2 w Dąbrowie Tarnowskiej oraz Dąbrowskiego Domu Kultury i ich przedstawicieli, którzy od dawna pełnią rolę kustoszów pamięci nie tylko o tragicznych wydarzeniach z historii małej ojczyzny – jednego z „galicjaner sztetli” – ale także wcześniejszej koegzystencji obu narodów.

Niesamowite emocje towarzyszyły muzykom: Avigail Oldze Mieleszczuk i zespołowi Pajadora Tango oraz widzom koncertu „Ciche łzy / Silent Tears: Ostatnie tango w jidysz” w Ośrodku Spotkania Kultur w Dąbrowie Tarnowskiej.

Bo to przecież historia ocalałej z Holocaustu żydowskiej dziewczynki, zapisana w jej poetyckich wspomnieniach, stanowiła podstawę polsko-kanadyjsko-izraelskiego projektu.

Bardzo intensywny i obfitujący w atrakcje edukacyjno – kulturalne kultury żydowskiej był zeszły piątek (w żydowskiej tradycji – szabat), ale i cały weekend.

Nic dziwnego, bowiem do Dąbrowy Tarnowskiej zawitało Muzeum na Kółkach – projekt stworzony przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. W ramach projektu, sfinansowanego m.in. dzięki środkom Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, po Polsce wędruje wystawa „Muzeum na Kółkach”, które pojawia się w wybranych miastach.

„Ciche łzy” („Silent Tears”) to projekt muzyczny powstały we współpracy kanadyjskich i polskich artystów i badaczy z inspiracji producenta muzycznego z Toronto Daniela Rosenberga, oparty na poezji napisanej przez Ocalałych z Holokaustu.

Większość piosenek jest oparta na dzienniku z czasów wojny Melanii Wessenberg, obecnie zamieszkałej w Toronto Molly Applebaum.

19 kwietnia 1943 roku warszawscy Żydzi podjęli walkę zbrojną z Niemcami. Powstańcy nie mogli mieć nadziei na zwycięstwo. Kierowała nimi chęć odwetu na Niemcach, zadania wrogowi możliwie wysokich strat.

Przede wszystkim wybierali jednak śmierć z bronią w ręku. Wobec perspektywy nieuchronnej zagłady nie chcieli ginąć biernie. Powstanie kwietniowe było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszym powstaniem miejskim w okupowanej Europie.

Trudno uwierzyć, ale minęły już dwie dekady od pierwszej edycji Dnia Pamięci o Holokauście, zainicjowanej przez nauczycieli ZS im. K.K. Baczyńskiego w Dąbrowie Tarnowskiej, Jolantę i Jerzego Stelmachów, prowadzonej od początku z udziałem i wsparciem Zespołu Szkół i Dąbrowskiego Domu Kultury oraz dyrektorów tych placówek.

XXI edycję Dnia Pamięci o Holokauście prowadzili tradycyjnie: Jolanta Stelmach oraz dyrektor DDK, Paweł Chojnowski.

Paulina Białas, Elżbieta Wiatr i Paweł Chojnowski są współautorami projektu, który został doceniony w konkursie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, dzięki czemu ponownie, po 7 latach do Dąbrowy Tarnowskiej zawita ogólnopolska akcja edukacyjna i społeczna „Muzeum na Kółkach”.

10-13 czerwca w stolicy Powiśla Dąbrowskiego w rynku prezentowana będzie mobilna wystawa, animatorzy z POLIN prowadzić będą zajęcia edukacyjne w Centrum, Osiedlowym i Ośrodku Spotkania Kultur, autorzy projektu – pracownicy DDK przeprowadzą też cztery aktywności wśród społeczności lokalnej.

8 listopada 2023 r. przejdzie do historii miasta, gminy, powiatu i regionu za sprawą ceremonii upamiętnienia dąbrowskiego cmentarza żydowskiego.

Uczestniczyli w niej przedstawiciele samorządu lokalnego, goście z Warszawy, reprezentujący dwie instytucje, będące głównymi organizatorami uroczystości: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN i Narodowego Instytutu Dziedzictwa, grupy młodzieży szkolnej z nauczycielami, dyrektorzy szkół i instytucji kultury, przedstawiciele organizacji pozarządowych, mieszkańcy Dąbrowy Tarnowskiej.

8 listopada 2023 r. o godz.12:00 na cmentarzu żydowskim w Dąbrowie Tarnowskiej odbędzie się niezwykła uroczystość upamiętnienia tego miejsca.

Inicjatorem i głównym organizatorem jest Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie we współpracy partnerskiej z Dąbrowskim Domem Kultury. Koordynatorem jest Paweł Chojnowski – Dyrektor DDK, administrator OSK, kustosz i przewodnik muzealny po dąbrowskiej synagodze.

Na cmentarzu żydowskim w Dąbrowie Tarnowskiej i Ośrodku Spotkania Kultur skupiło się centrum obchodów 80. rocznicy „Aktion Reinhardt”, która pozostawiła swój krwawy ślad także w Dąbrowie Tarnowskiej.

Obchody rozpoczęły się od upamiętnienia zagłady dąbrowskich Żydów przy Pomniku Ofiar Holocaustu na cmentarzu żydowskim. Złożono tam kwiaty i zapalono znicze mające upamiętnić pierwszy transport dąbrowskich Żydów do niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu.