AKCJA SPOŁECZNO-EDUKACYJNA „ŻONKILE”
W tym roku 19 kwietnia przypadała 80. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Od 2016 roku Miejska Biblioteka Publiczna w Dąbrowie Tarnowskiej włącza się w akcję społeczno-edukacyjną „Żonkile” organizowaną przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie.
Celem inicjatywy jest zachowanie pamięci i edukowanie na temat największego zbrojnego zrywu Żydów podczas II wojny światowej, równocześnie pierwszego powstania miejskiego w okupowanej Europie.
Każdego roku 19 kwietnia Marek Edelman, ostatni przywódca powstania, otrzymywał od anonimowego darczyńcy żółte kwiaty, najczęściej były to właśnie żonkile. Te drobne, niepozorne rośliny kwitnące na wiosnę są symbolem pamięci o wszystkich, którzy zginęli w getcie warszawskim.
Tegoroczne obchody skoncentrowane były w szczególności wokół reportażu Hanny Krall „Zdążyć przed Panem Bogiem”. Centrum Edukacyjne Muzeum POLIN przygotowało animację na podstawie rozmów dziennikarki z ostatnim przywódcą Żydowskiej Organizacji Bojowej – Markiem Edelmanem. Dnia 19 i 20 kwietnia w ramach akcji przeprowadzone zostały zajęcia z uczniami Zespołu Szkół K.K. Baczyńskiego i I Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki w Dąbrowie Tarnowskiej. Młodzież obejrzała film „Zdążyć przed Panem Bogiem” w dniu jego premiery, 19 kwietnia. Następnie rozmowa toczyła się w oparciu o animację i jej symbolikę. Uczniowie czytając fragmenty książki „Zdążyć przed Panem Bogiem” wspólnie zastanawiali się, w jaki sposób Marek Edelman opowiadał o powstaniu, czym charakteryzował się sposób jego narracji i jakie były istotne dla niego i Hanny Krall tematy związane z gettem. Uczestnicy mogli zapoznać się z biografią Marka Edelmana oraz wysłuchać komentarza historycznego przygotowanego przez Agnieszkę Jankowiak-Maik, znaną w sieci jako „Babka od histy”. Nagrania te pomogły zebranym uporządkować zebraną wiedzę i fakty. Uczniowie mogli się swobodnie wypowiadać i zadawać pytania. Pojawiły się także chwile milczenia i refleksji, ponieważ animacja „Zdążyć przed Panem Bogiem” niosła za sobą duży ładunek emocjonalny. Książka Hanny Krall należy do klasyki polskiego reportażu, zmusza czytelnika do konfrontacji z własnymi przekonaniami i wartościami, niepokoi oraz wytrąca go ze strefy komfortu. Słowa Marka Edelmana tchną prawdą i są wyzute z patosu.
Podczas spotkań nie mogło zabraknąć odniesień do lokalnej historii – Żydów dąbrowskich. Przed II wojną światową wyznawcy judaizmu tworzyli klimat i społeczność Dąbrowy Tarnowskiej, świadczą o tym pozostałe zabytki: synagoga oraz kirkut. Poruszanie tematyki związanej z Zagładą i śmiercią jest trudnym doświadczeniem dla młodych ludzi, jednak koniecznym, aby zachować pamięć, bo właśnie hasło „Łączy nas pamięć” od początku towarzyszy akcji „Żonkile”.
Spotkania poprowadziła Edyta Więcek, bibliotekarka Działu dla Dorosłych i Młodzieży MBP, w oparciu o materiały przygotowane przez Centrum Edukacyjne Muzeum POLIN, z zachowaniem zasad i wskazówek dotyczących edukacji na temat II wojny światowej i Zagłady.
