Adolf Rudnicki

Pisząc przed dwu laty o Adolfie Rudnickim, jego dzieciństwie spędzonym w Żabnie, w środowisku tutejszych chasydów – zakończyłem swój tekst refleksją: „Leksykony polskie podają, że Rudnicki urodził się w Warszawie Ale czy na pewno? Z żywota jego rodziców nie wynika, aby opuszczali w tym czasie Galicję. Nie mam na to dowodów, ale poszlaki wskazują, że urodził się w galicyjskim Żabnie pod Tarnowem”. Wspomniałem też, że przecież zachowały się niektóre księgi metrykalne z tego czasu, więc sprawdzenie faktu urodzin Arona Hirszchorna w Żabnie nie powinno nastręczać trudności (Gazeta Żabnieńska Nr 1, styczeń 2002).

Nie drążyłem nigdy tego tematu na poważnie, garść informacji o młodości Hirszchorna-Rudnickiego wyjąłem z „Księgi pamięci” tarnowskich Żydów, a miejsce i datę urodzenia (też błędną) powtórzyłem za „Encyklopedią Polską”. Korciło mnie co prawda sprawdzenie zapisu w metrykach żydowskich, jeśliby takowe się zachowały, brakowało jednak chęci i czasu.

Odpowiedź na to pytanie została ostatecznie ogłoszona w monografii literackiej A. Rudnickiego, autorstwa Józefa Wróbla. Jest on adiunktem w Instytucie Polonistyki UJ i badaczem spuścizny pisarskiej Pisarza. Badając życiorys A. Rudnickiego dotarł do ksiąg metrykalnych żabnieńskich i ponad wszelką wątpliwość ustalił, iż Aron syn Izaaka Hirszchorna i Nechy z domu Schweider urodził się 22 stycznia 1909 r. w Żabnie i tu, w siedem dni później został obrzezany w synagodze, której zdjęcie niedawno trafiło do tarnowskiego muzeum i jest pewnie jedynym zachowanym wizerunkiem żabnieńskiej świątyni żydowskiej.

Warto dodać, że Aron (Adolf) miał dość liczne rodzeństwo. Jego rodzice pobrali się w Żabnie (ojciec był z Rozwadowa – ur. w 1863 r.), najpierw wzięli ślub religijny, a w 1900 r. – cywilny. Pierwsze dzieci wpisywane były więc do ksiąg cywilnych jako „nieślubne, uznane przez ojca”. Najstarszy syn Izrael Chaskel urodził się w 1890 r. Potem przybrał imię Julis i wyemigrował do Niemiec. Następne dzieci to były: Markus (1892), Moses (1895), Schia (1896), Zelman (1901), Itta Sara (1907) i w końcu Aron – najmłodszy.

Więcej o Adolfie Rudnickim/Aronie Hirszchornie w książce Józefa Wróbla „Miara cierpienia”. O pisarstwie Adolfa Rudnickiego, Universitas, Kraków 2004 r.