Co z tą szkołą?

Joachim Bauer: Co z tą szkołą? Siedem perspektyw dla uczniów, nauczycieli i rodziców. Słupsk: Wydawnictwo Dobra Literatura, 2015.

W ostatnich czasach dużo mówi się o stanie współczesnego szkolnictwa. Jakiej debaty by nie posłuchać, wniosek nasuwa się jeden; dobrze nie jest. Czy ten kulejący system edukacji da się jeszcze uzdrowić? Takie pytanie stawia sobie Joachim Bauer w książce pt. „Co z tą szkołą? Siedem perspektyw dla uczniów, nauczycieli i rodziców”.

Książka Joachima Bauera, cenionego niemieckiego neurobiologa ukazała się w Polsce w tłumaczeniu Andrzeja Lipińskiego. Nie bez powodu umieszczono ją w serii „Nowe ścieżki edukacji”; autor pokazuje w niej bowiem nowe spojrzenie na proces uczenia się i nauczania. Znajdziemy w tej książce wskazówki, co zrobić by przywrócić uczniom radość uczenia się, nauczycielom satysfakcję z wykonywanego zawodu, a rodzicom ogólne zadowolenie z efektywnej edukacji ich dzieci. Pobożne życzenia? Niekoniecznie, autor udowadnia, że czynniki odpowiedzialne za sukces edukacyjny mają swoje podłoże w procesach neurobiologicznych. Czy zatem system szkolnictwa może uzdrowić „neurobiologia szkoły”?

Ciekawe z punktu widzenia nauczyciela wydają się spostrzeżenia Bauera na temat neurobiologicznych podstaw motywacji. Każdy nauczyciel z pewnością w swojej działalności zawodowej doświadczył trudności związanej z pracą z uczniem, któremu brakuje motywacji do nauki. Pamiętajmy, że motywacja do zdobywania wiedzy jest fundamentem efektywnej nauki, podstawą bez której młody człowiek nie będzie dobrze funkcjonował ani w szkole, ani w dorosłym życiu. Zdarza się bowiem, zauważa autor, że mimo ogromu wiedzy przekazywanej w szkole oraz starań nauczycieli, młodzi ludzie kończą szkoły bez przygotowania do dalszej nauki, a co smutne, bez przygotowania do życia. Czy brakuje motywacji… ?

Motywacja jednak nie rodzi się sama, ani nie tworzy się tylko w szkole. To ważna uwaga dla rodziców. Jak pisze autor: „proces edukacji zaczyna się w dniu narodzin”. Na potencjał edukacyjny składają się różne relacje, w tym relacje dziecka z rodzicami. Jak budować pozytywne relacje? Warto zasięgnąć rad profesora Bauera.

Kolejną ważną sprawą poruszoną przez autora jest trwający od lat „permanentny stan zimnej wojny między rodzicami a szkołą”. Wojnę tę rozbudza z jednej strony brak otwartej postawy nauczycieli wobec rodziców, z drugiej zaś brak zaufania do nauczycieli okazywany przez rodziców. Jak to na wojnie bywa, najwięcej na tym konflikcie tracą cywile, w tym przypadku uczniowie. Warunkiem dobrej edukacji jest zawiązanie się koalicji pomiędzy obiema stronami sporu. Autor radzi, jak taki sojusz stworzyć.

Istotną także sprawą, o której wspomina profesor, jest rola mediów w życiu dzieci i młodzieży. Media rozwijają, kształcą, pobudzają do działania. Media również uzależniają i oddziałują destrukcyjnie na osobowość młodych ludzi. Nie trzeba mediów demonizować, ale warto zwrócić uwagę jak często, i z jakich mediów korzystają nasze dzieci. Czy są to gry edukacyjne, czy popularne „strzelanki”, które serwują dzieciom sporą dawkę agresji i przemocy?

Prezentowana lektura daleka jest jednak od definiowania właściwego systemu szkolnictwa. Autor nie ideologizuje. Wskazuje natomiast, jakie standardy stanowią o sile systemu edukacji. Dlatego polecam tę książkę nie tylko nauczycielom i rodzicom, ale również osobom odpowiedzialnym za organizację szkolnictwa.

Agata Obara-Giera
Biblioteka Pedagogiczna Filia w Dąbrowie Tarnowskiej