Piasecki Sergiusz: Adam i Ewa
Piasecki Sergiusz: Adam i Ewa. Łomianki: Wydawnictwo LTW, 2016. Pisarz o niezwykle burzliwej biografii. Tworzył w kraju, potem na obczyźnie. Do XX-wiecznej literatury polskiej wszedł jako autor „Kochanka Wielkiej Niedźwiedzicy”, czym w latach 30-tych wywołał wrzenie w świecie literackim.
Kim był Sergiusz Piasecki? W ankiecie dla Instytutu Badań Literackich z roku 1957 napisał:
„ … byłem żołnierzem, partyzantem, przemytnikiem, przestępcą, więźniem 6 razy. Spędziłem w więzieniach polskich i rosyjskich 14 lat. W więzieniu stałem się pisarzem. Po wybuchu wojny 1939 tułałem się i ukrywałem przed bolszewikami i przed Niemcami. Służyłem w ZWZ, w AK i należałem do kilku grupek podziemnych. W tym okresie czasu pracować literacko nie miałem możności. W maju 1946 roku przedostałem się z Polski za granicę, ponieważ w Polsce nie mogłem ujawnić się ani pracować literacko. Zapomniałem nadmienić, że od roku 1922 po 1926 pracowałem jako agent wywiadu polskiego przeciw bolszewikom”.
Utwory Sergiusza Piaseckiego w Polsce Ludowej były na indeksie, w latach 80-tych publikował je „drugi obieg”. Przełom w dostępie do twórczości nastąpił po roku 1989, a w pełni po roku 2000. Niezmienną popularnością cieszył się u czytelników za granicą, gdzie rozgłos zdobył już przed II wojną światową. Piasecki egzystował na uboczu emigracji polskiej. Żył skromnie, nie dążył do wyróżnień. Wynikało to z jego osobowości oraz postawy, jakże bezkompromisowej politycznie i moralnie.
Twórczość cechuje dokumentaryzm i autobiografizm. Niemal każda postać literacka zbudowana jest na podstawie autentycznych przeżyć. Według recenzentów, powieści pisane są inną prozą, innym językiem [polskim], ale utrzymane są w konwencji romantycznej.
Pośród dzieł S. Piaseckiego, które czekają na ponowne odkrycie i odczytanie jest romans „Adam i Ewa”. To historia dwóch miłości: Adama i Ewy oraz autora do Wilna i Wileńszczyzny. Utwór był publikowany w odcinkach na łamach pisma polskiego w Londynie w 1963 roku. Według Mariana Hemara „powieść lepiła się do czytelnika, coraz bardziej czymś urzekała, czytałem każdy odcinek skwapliwie … każdy utwierdzał mnie na nowo w zainteresowaniu i przyjemności”.
Akcja książki „Adam i Ewa” rozgrywa się latem 1939 roku na Wileńszczyźnie. Los tytułowych bohaterów, początkowo szczęśliwy, w końcowej części przeobraża się w tragedię widzianą na tle wojny i systemu bolszewickiego. „Wątek Ewy” to tylko fragment polskiej tragedii, to dramat polskich elit, ich „wywózek” na Wschód, mordów.
Utwór „Adam i Ewa” to nie tylko romans, ale także dokument pokazujący początek okupacji Wileńszczyzny. Autor oddaje atmosferę owych dni pełnych strachu i niepewności społeczeństwa polskiego. Ukazuje sytuację polityczną i dyplomatyczną Europy.
Powieść „Adam i Ewa” zawiera przepiękne opisy przyrody, pełne poezji i impresjonistycznego malarstwa. Autora cechuje ogromna wrażliwość na piękno natury, natury silnie związanej z bytem człowieka.
„Adam i Ewa” jest powieścią niedokończoną. To częsty zarzut czytelniczy. Sergiusz Piasecki na pytanie „czy Ewa żyje?” odpowiada „Ewa jest nieśmiertelna … jak wszystko, co jest piękne, dobre i szlachetne”. Zakonspirowany „wątek Ewy” proponuje Autor odsyłając do „Wieży Babel”.
Polecam książkę „Adam i Ewa”: jest niczym miniatura poetycka, która nawiązuje do romantycznego mitu Kresów.
Danuta Józefowicz
Biblioteka Pedagogiczna w Tarnowie Filia w Dąbrowie Tarnowskiej
