Książki dla najmłodszych

Dziś chciałabym Państwu polecić dwie książki autorstwa Grażyny Lewandowicz-Nosal, a mianowicie: „Książki dla najmłodszych: od zera do trzech: poradnik” oraz pozycję należącą do tej samej serii: „Od czterech do sześciu: książki dla przedszkolaka”.

Polecane publikacje skierowane są do rodziców małych dzieci, którzy zagubieni w bogatym, acz nie zawsze wartościowym gąszczu książek dla tej grupy wiekowej, chcieliby wybrać dobrą, pouczającą i ciekawą literaturę.

Autorka jest osobą naukowo zajmującą się zagadnieniem literatury dziecięcej, ale również mamą, która w praktyce „przetestowała” wiele tytułów czytając je swojej córce. Wie również, że to, co jest dobre dla jednych dzieci niekoniecznie spodoba się innym, ponieważ małe dzieci też mają swoje upodobania, różną wrażliwość uczuciową i estetyczną oraz indywidualne poczucie humoru. „Każde dziecko jest inne, rozwija się w swoim tempie i potrzebuje nieco innej lektury”, i – jak dalej pisze autorka „Trzeba próbować zainteresować dziecko różnymi utworami, tekstami, obrazkami, ale należy mieć świadomość, że ono także ma prawo wyboru. Nie można przesadzać z nadmiarem książek. Dużo, w przypadku malucha znaczy źle, bo odbieramy dziecku możliwość zaprzyjaźnienia się z tą jedną, jedyną wybraną i w konsekwencji ukochaną i zapamiętaną książką.”

Dziś dziecko otacza ogrom przedmiotów i bodźców, stąd ciężko jest mu wybrać ulubioną bajkę, zabawkę, czy książkę. Mnogość wydawnictw próbujących zaistnieć na rynku, wiele kanałów telewizyjnych usiłujących wypełnić czas antenowy sprawia, że jakość prezentowanych przez nich treści, czy to w formie tekstu, czy obrazu, pozostawia wiele do życzenia. Dziecko nie jest wyrobionym odbiorcą, jego umiejętności nie pozwalają mu dokonać samodzielnego wyboru, dlatego środowisko pedagogów zajmujących się środkami masowego przekazu właśnie do rodziców apeluje o zdrowy rozsądek, który obok miłości i opieki, jaką darzy się dzieci, powinien być podstawową cechą każdego z nich. Stąd właśnie powstała niniejsza Seria.

W pierwszym tomie, dotyczącym książek dla dzieci do trzeciego roku życia znajdziemy rozdziały, w których autorka radzi, jak dobrać wartościową książkę dla dziecka, omawia rolę ilustracji, a także poświęca uwagę popularnym wśród maluchów książkom – zabawkom. Specyfika rozwoju dziecka do lat trzech wymaga również omówienia tzw. „form najpierwszych”, czyli kołysanek, zabaw paluszkowych i zabaw na kolankach. Choć to jeszcze nie jest klasyczny kontakt dziecka z literaturą, etap ten stanowi niezbędne wprowadzenie dziecka w świat wierszyków, rymowanych piosenek i zabaw. Małe dziecko, nawet gdy nie rozumie jeszcze sensu wypowiadanych słów, rozwija się przede wszystkim poprzez dźwięk, rytm i ruch, gdyż zabawom towarzyszy klaskanie, huśtanie oraz dotyk (Idzie rak, nieborak, Tu sroczka kaszkę warzyła… itp.)

Nieodzownym elementem kształtowania kultury literackiej są bajki opowiadane dzieciom przez starszych członków rodziny: rodziców, dziadków, starsze rodzeństwo… Gdy zaś brakuje pomysłów można odwołać się do klasyki literatury dziecięcej, jak również do baśni, legend oraz Biblii. W drugim i trzecim roku życia autorka poleca wprowadzić książki edukacyjne. Według niej najgenialniejszą książką edukacyjną jest Bardzo głodna gąsienica Erica Carle’a. Fascynująca książeczka, z której dziecko nauczy się dni tygodnia, kolorów, liczenia , pór dnia i nocy, cyklu rozwojowego motyla, dowie się jakie skutki niesie za sobą przejedzenie i jeszcze wiele, wiele innych ciekawych rzeczy.

Mocną stroną omawianej serii jest polecanie konkretnych książek, wskazywanie tytułów wciąż dostępnych na rynku. Ponadto w aneksie zamieszczona jest Złota Lista Książek do czytania dzieciom opracowana przez Fundację ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom oraz tzw. Kącik dla rodziców, gdzie Grażyna Lewandowska-Nosal poleca kilka niezbędnych poradników dla mam i tatusiów, którzy chcą być dobrymi rodzicami, a nie chcą poddać się wszechobecnemu marketingowi skierowanemu do zestresowanych rodziców.

Druga książka- „Od czterech do sześciu” podobnie, jak pierwsza omawia literaturę dziecięcą, tym razem przeznaczoną dla przedszkolaków. Dowiemy się z niej kim jest dziecko 4-6 letnie, jakie ma upodobania, co cechuje jego rozwój intelektualny, jaka jest wrażliwość dziecka w tym wieku i jakie w związku z tym wybierać dla niego książki. Autorka obu części zastrzega jednak, że to, co proponuje w poradnikach, nie jest wykazem kompletnym, wówczas bowiem byłaby to bibliografia lub katalog książek zalecanych. Poradniki obejmują tylko część rynku wydawniczego, a wybór jest subiektywny. Uważam jednak (jako osoba interesująca się literaturą dziecięcą z racji zawodu, ale również jako mama), że zrobiła to w sposób profesjonalny, jednocześnie bardzo ciekawy i przystępny. Książki nie są obszerne (116 i 164 strony).

Proponowane pozycje polecam rodzicom, a także nauczycielom, wychowawcom i bibliotekarzom, czyli tym, którym najbardziej zależy na edukacji kulturalnej młodego pokolenia, na kształtowaniu w nim nawyku czytania od najmłodszych lat, na obcowaniu z książką ciekawą, zabawną i wartościową.

Seria wydana przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich obejmuje dodatkowo poradnik „Między dzieciństwem a dorosłością. Młodzież w bibliotece” pod red. Anny Marii Krajewskiej, która jest przewodnikiem po literaturze dla nieco starszych odbiorców.

Lidia Marzec Biblioteka Pedagogiczna w Dąbrowie Tarnowskiej