„Jak żyć zdrowo: katechizm zdrowia”

Gołba Stanisław: „Jak żyć zdrowo: katechizm zdrowia”. Warszawa: „Książka i Wiedza”, 2011. s. 223. „Błagają ludzie bogów o zdrowie a nie wiedzą, że sami mają moc, aby je zachować. Jednak wskutek swych żądz i nieumiarkowania przeciwdziałają tej mocy, stając się zdrajcami swego zdrowia.”

Demokryt z Abdery, około 460-350 p.n.e.

Autor wybrał dobre motto do swojej książki, idealnie odnosi się ono zarówno do treści, jak i głównego przesłania tego poradnika. Traktuje on bowiem o postępowaniu profilaktycznym, zapobiegającym chorobom, takim jak: miażdżyca, nowotwory, nadciśnienie, otyłość, cukrzyca i wiele innych, którym można by zapobiec stosując właściwą dietę i styl życia.

Stanisław Gołba jest doktorem nauk medycznych z wieloletnią praktyką lekarza internisty i specjalistą w zakresie chorób wewnętrznych. Ze swojego doświadczenia wie, że lekarze niewiele czasu mogą poświęcić na profilaktykę i promocję zdrowia wśród swoich pacjentów. Najczęściej do lekarza zgłaszają się ludzie chorzy, gdy na profilaktykę jest już za późno. Dlatego autor wyraźnie podkreśla znaczenie oświaty prozdrowotnej.

Nasza wiedza o zdrowiu pochodzi najczęściej z różnych programów telewizyjnych, sporadycznie czytanych artykułów czy przeglądanych w poczekalni ulotek. Natomiast jednym z najlepszych źródeł jest książka popularnonaukowa, napisana przez specjalistę, a taką właśnie chcę Państwu przedstawić.

Poradnik „Jak żyć zdrowo…” zawiera spisane w sposób bardzo przystępny zasady i reguły postępowania w celu zachowania zdrowia fizycznego i psychicznego do późnej starości. Szeroki dobór omawianych zagadnień pozwoli każdemu znaleźć potrzebne informacje. Autor w prosty i wyczerpujący sposób omawia czynniki prowadzące do problemów zdrowotnych, dużą uwagę poświęca właściwej diecie. Według Gołby w ostatnich dziesięcioleciach ludzie zwracali zbyt mało uwagi na to co jedzą, zwłaszcza zaś ludzie zdrowi. Pojawiły się silne i efektownie działające lekarstwa, suplementy diety i przeróżne farmaceutyki. Spora część społeczeństwa nie uprawia sportu, je „co popadnie”, przesadza z używkami i wierzy w to, że wystarczy później połknąć kilka pigułek i wszystko będzie dobrze. Natomiast statystyki i badania wskazują, że medycyna naprawcza nie przynosi wystarczających rezultatów, że lepiej i taniej jest zapobiegać, niż leczyć. Druga połowa XX i początek XXI wieku przyniosły wzrost średniej długości życia człowieka, ale według najnowszych opinii, zwłaszcza kardiologów, zbliża się moment, że owa średnia zacznie się skracać. Przyczyną jest „permanentne ignorowanie potrzeby stosowania promocji zdrowia i profilaktyki, a także eliminowania głównych czynników ryzyka chorób naczyniowych przez zmianę stylu życia.” Autor zdaje sobie sprawę, że zmiana przyzwyczajeń żywieniowych lub wprowadzenie w życie aktywnego stylu spędzania czasu wolnego nie jest wcale łatwe, oraz że zawarte w tej książce zalecenia zdrowotne nie będą przez wszystkich odbiorców w pełni akceptowalne. Jednak jest to jedyny sposób, aby uniknąć chorób, i cieszyć się dobrym zdrowiem w ciągu całego życia.

Rozdział pierwszy poświęcony jest miażdżycy tętnic. Omówione zostały czynniki rozwoju miażdżycy oraz jej objawy. W tej części zostały opisane m.in. czynniki, takie jak: cholesterol, nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, otyłość, cukrzyca, stres i zbyt mała aktywność fizyczna.

W rozdziale drugim autor omawia procesy starzenia i możliwości ich opóźniania, wymienia składniki diety mające wpływ na spowolnienie tych procesów.

W kolejnej części opisuje owoce i warzywa, które mają najwyższą wartość przeciwutleniającą , a których spożywanie korzystnie wpływa na zdrowie człowieka. Stanisław Gołba jest wielkim zwolennikiem owoców i warzyw w naszej diecie. Według niego powinny one stanowić główny składnik ludzkiego pożywienia. Aby długo cieszyć się młodością powinniśmy jeść dużo czarnej jagody, popularnie nazywanej u nas borówką oraz stosować dużo czosnku, ponieważ znajdują się one na pierwszym miejscu listy owoców i warzyw zawierających najbardziej aktywne przeciwutleniacze.

W rozdziale czwartym autor objaśnia co to jest indeks glikemiczny (IG) oraz jak poszczególne składniki diety wpływają na poposiłkowe zwiększenie stężenia glukozy we krwi i stymulację uwalniania insuliny do organizmu.

Kolejny- kilkustronicowy rozdział poświęcony jest kwasicy utajonej, czyli zaburzonemu poziomowi pH, z którym mamy do czynienia zwłaszcza w starszym wieku, kiedy nasz organizm nie potrzebuje już tyle pokarmów wysokobiałkowych, a ich spożywanie może prowadzić do osteoporozy, utraty gęstości kości, zaparć, choroby zwyrodnieniowej stawów, itp.

Autor kończy książkę rozdziałem poświęconym zapobieganiu rozwojowi chorób nowotworowych, które po schorzeniach sercowo-naczyniowych są główną przyczyną zgonów na świecie. W głównej mierze autor skupia się na odpowiedniej diecie, ale nie pomija także innych czynników pozwalających uniknąć tej groźnej choroby.

Warto zapoznać się z zaleceniami doktora Stanisława Gołby, bowiem stosowanie wskazówek, które zawarł w swojej książce pozwoli nam cieszyć się dłuższym i jakościowo lepszym życiem.

Lidia Marzec

Biblioteka Pedagogiczna w Dąbrowie Tarnowskiej